Sahifa yuklanmoqda . . .
Odam - Asarlar - odam so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
U — osmondan tushgan dahriy qush — Yoqib yuksak hayotlarini, Odamlarga in’om qilar xush — Yulduz hidli qanotlarini...
Sohillarga quyosh va dengiz Odamlarni tashladi sochib. Qumda — erib — mudraydi bir qiz Badanini osmonga ochib.
Odamlarga ko‘cha-ko‘ylarda Vujudingiz ketar qo‘shilib. Go‘yo ezgu, odil o‘ylarda Borayotir Alloh qo‘shini...
Ko‘zimdan ko‘ra Yuragim ko‘proq yig‘ladi. Oyog‘imdan ko‘ra Yugurdi ko‘proq...
Bu yolg‘on chaqqondir, Bu yolg‘on — chapdast. Qochdingmi — quvonib Quvishin qo‘ymas.
Odamgamas, haqqa ishon, Sen kim bo‘lsang — shudir zamon. Ko‘ksingni buz, etgin vayron — Qaytadan bir yurak o‘stir.
Yaxshilab qarab ol, bu bino — qafas. Men — qushman. Vujudim shift sari o‘rlar. Odamlar entikib oladi nafas, Asabiy titranar projektorlar.
Bu odam gullarni juda sevardi — Xonasida gullar qiyg‘och, rang-barang. Ishidan shoshilib qaytib kelardi, So‘zlashgani erka gullari bilan.
Qush baland uchardi, Juda ham baland. Qanoti bor edi qushchaning, yohu! Ammo koinotga boqib bepisand, Yerda bir yurmoqni qilardi orzu.
Ehtiyotkor odam! Hey, ehtiyotkor odam! Yolg‘on kerak joyda bir bor jasur bo‘l, Ta’zim lozim joyda bir bor mag‘rur bo‘l. Sukut lozim joyda til bo‘lsang netar? Birovning g‘amida sil bo‘lsang netar?
O‘ttiz-qirq yil avval O‘zbekistonda, Boshqacharoq edi Farosat, didlar. U payt ham mehr-shafqat jo edi jonga, ammo o‘z joyini bilardi itlar.
Ulkan odam charchoq edi, Horigan edi juda, Avtoning bo‘sh kursisiga Vujudini tashladi...
Gulxanning taftimi urildi betga, Birov o‘zin tortdi seskanib chetga. Birov qo‘lin qildi yuziga qalqon, Teskari o‘grildi bitta shirin jon.
Bu odamning ikki qo‘lida ikki qappaygan to‘rxalta, ro‘zg‘oridan boshqa dunyoni bilmaydi bu odam. Bu odam dushman bilan quvongani uchun do‘stlarining yonida g‘amgin.
Azizim, devorda chiqillar soat, Kunu tunni bo‘ldik yigirma to‘rtga. Soat buyrug‘iga qilib itoat, O‘zimni tashlayman tafti yo‘q o‘tga.
Siqilib ketasan... Uyingning to‘rt devori Ombirning tishlariday dahshatli boqar, Sovuq boqar... Sovuq!
Mayda mish-mishlardan zirqirar tovon, Unganmiz-ku asli bitta tuproqdan. U kuni she’rimni tinglab, bir nodon Meni maqtab qo`ydi: falon qishloqdan.
— Zulfi-i! Ho, Zulfiyaxon! Chiqaqoling, sevinchli xabar kep qoldi! — Hozir, ona, hozir chiqaman. Zulfiyaning tovushi qo‘ng‘iroqdek jaranglab chiqqan bo‘lsada, uning o‘zi hiyla parishonxayol edi. Kundoshlarining yonida sir boy bermaydi, shu bois qanday bo‘lmasin chehrasidan tabassum arimaydi.
— Yomonning kuchi men yapaloqqa yetibdi-da!.. H-ah, sag‘irri haqqi ursin-a! Tong sahargi bu alamli qarg‘ishdan tim ichi oyoqqa qalkdi. Rasta ustida, ostida, qop-qanorga yonboshlab omonat uxlab yotgan keksayu yosh turshakfurush, yong‘oq-furush, mayizfurush, iistafurush va hokazo furushlar uyquli ko‘zi bilan apil-tapil yon-verini paypaslay ketdi, ko‘ngli joyiga tushganlar birin-sirin oh chekayotgan juvon tevaragiga to‘plana boshladi.
Izvosh guzardan o‘tib katta ko‘chaga burildi hamki, Yoqubxo‘jadan sado chiqmadi. Boy ikki-uch daf’a hamrohining avzoiga zimdan ko‘z yugurtirdi. Yoqubxo‘janing qaddi unikidan yarim qarich tik, shu bois u o‘tirgan holida ham xiyla salobatli ko‘rinadi. Odamlar, «Yoqubboyning shaxsiy qo‘riqchisi» deb gap tarqatishdi, «Mirkomil uning izmidan chiqmaydi» deganlar ham bo‘ldi.
Qachon gul ocharkinman, Qachon nur socharkinman. Xudoyim-a, xudoyim, Aytgil o‘zi man KIMMAN? Aytgil o‘zi man KIMMAN?
Kimdir mitti nihol o‘tqazdi yerga, Parvarish ayladi necha tong, shomlar. Yillar zamirida o‘sgan daraxtning Tagiga suv quydi oxir odamlar.
«Ho‘, bola boqmay baloga yo‘liqqur! O‘zing tarbiya ko‘rmagansan-da, bolang ham bola emas, balo! Shilpiqliging yetmaganiday, endi bolangga gap o‘rgatadigan bo‘ldingmi?.. Odamlarda insof degan savil qolmadi, onasidan tortib bolasigacha Xudo urgan-a… Ho‘, “ezma” degan tilingga tirsakkina chiqsin! Shoshmay tur hali, shunday adabingni berib qo‘yayki, ena suting og‘zingga kelsin!..»
Bir ajib hol: mish-mishlarga boqsam, chevrada ko‘zga ilinarli odam qolmabdi. Tasavvur qilyapsizmi, odam yo‘q! Suv bo‘lmasa, qurg‘oqchilik bo‘ladi, narsa bo‘lmasa, yo‘qchilik bo‘ladi, pul bo‘lmasa, kambag‘alchilik bo‘ladi, yemak bo‘lmasa, ocharchilik bo‘ladi, Odam bo‘lmasa-chi?!