Sahifa yuklanmoqda . . .
Havo - Asarlar - havo so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Zanjirlarni uzdim, G‘ullarni buzdim. Oxir zindonni ham ayladim vayron. Erkin havo bilan hur bazm tuzdim — O‘ynadim bearmon, Kuldim bearmon.
Oh, qanotli yaralganlar Yetmagaylar falakka... Ona, mening qanotimni Bo‘ron toldirgani yo‘q...
Miltiq noxos otadi, Aks-sado qilar nido. Birdan Bejon qotadi Ko‘ksi teshilgan havo.
Yo‘g‘-u borimga bois borliqsan, sevgi, Yagona yordan yolg‘iz yorliqsan, sevgi. Yuragimni tars yorgan lazzatsan, lazzat, Ongimdagi abadiy og‘riqsan, sevgi. Kapalak chang chalganda sochilgan changsan, Chumoli torta kelgan tortiqsan, sevgi. Momo Havo to‘ymagan havosan, harir, Odam Ato so‘ymagan jonliqsan, sevgi. Cho‘kayotib tutganim xassan, men uchun – Sevgilimdan ming karra ortiqsan, sevgi. 1995
Keltursa yuz baloni o‘shal bevafo manga, Kelsun agar yuzumni evursam, balo manga. Netgayman ul rafiq bilakim, qilur base, Mehr-u vafo raqibg'a, jabr-u jafo manga. Begona bo‘lsa aql meni telbadin, ne tong, Chun bo‘ldi ul parisifatim oshno manga. Oh-u yoshmidin ortadurur za’f, ey tabib, Bildim yarashmas emdi bu ob-u havo manga. Dardim ko‘rub muolajada zoye etma umr, Kim, jonda dardi ishq durur bedavo manga. To yor kimni istar-u ko‘ngliga kim yoqar, Tashvish bejihat durur oxir sango, manga. Bobur, bo‘lub turur ikki ko‘zum yo‘lida to‘rt, Kelsa ne bo‘ldi qoshima bir-bir mango manga.
Havo xush erdi-yu ollimda bir qadah mayi nob, Ichar edim vale g‘amdin qadah-qadah xunob. Ki, hozir erdi o‘shul sarvi nargisi maxmur, Valek rag‘mima qilmas edi qadahg‘a shitob.
Seni yetaklasa havom-u havo, Mendan xabar ol der dili benavo. Nazar sol: o’zing kim va qaydan kelding, Bil, qayga ketursan, boshda ne balo.
Bu Momo Havodan ularga odat: Ushlasa gul ushlar qo`lini faqat, Kuyovga chiqmagan o`zbek qizlarin O`psa faqat shamol o`par yuzlarin. Bu Momo Havodan ularga odat: Nozik belda qirqta kokili qavat, Silasa yomg`irlar silaydi faqat, Ko`rsa faqat osmon ko`rar ko`zlarin — Kuyovga chiqmagan o`zbek qizlarin...
Orazi gul, husni hilol, Alloh go`zal, Alloh go`zal. Mutloq kamol, mutloq jamol, Alloh go`zal, Alloh go`zal… Arsh arkida sulton o`zi, Beaybu benuqson o`zi. Poyiga cho`k, ul Zuljalol, Alloh go`zal, Alloh go`zal…
Shahar, men ertaga ketaman, Ko’changda qolmaydi izlarim. Sen qancha niqoblar kiydirma- Qishloqda qoraygan yuzlarim. Shahar, men ertaga ketaman, Yana bir ko’ngilni asrashga. Imkonim ortiq jon kuydirmas Ko’ksi bo’sh qiz bo’lib yashashga. Shahar, men ertaga ketaman, Ko’zingda qonarmi ufqlar? Sening tosh ko’changdek tekismas, Qo’limni bezagan chiziqlar...
Sen baxtlisan mendan yiroqda — Yelkangdagi farishta aytdi. Sen ketgan so’ng mening ko’nglimga Momo Havvo hasrati qaytdi. Ko’zlaringda yonib turar nur, Faqat oppoq o’ylar surasan. Tushlaringda atirgul taqqan Hijronlarning aksin ko’rasan. Qo’l siltaysan:»Menga baribir, Men hech kimga ichmovdim qasam»...
Musofirman g’arib dunyoda, Erta qayda bo’lmog’im so’roq. Lek toliqdim, izn ber bugun, Yuragingda bo’layin qo’noq. Momo Havo nafasi tekkan Yuzim nuri yoritsin diling. O’zgalarga mehr tutay deb Uyg’onsa bas bu xasis qo’ling! Musofirsan telba dunyoda, Tentiraysan izlab bir makon...
Doim yonma-yonmiz, hamroh kimdirga, Kunning tonglarida, kechalarida. Shahar yo‘llarini to‘ldirib birga, Yolg‘izmiz umrimiz ko‘chalarida. Gavjum bozorlarda, hiyobonlarda, Tirband yo‘laklarda yonma-yon yurib. Ulkan daryo kabi shovqin-suronda, Qaylarga oqamiz turtib-turtinib. Havo qorishtirar nafasimizni, Izimizni yaqin qiladi tuproq...
Ayol muhabbatining o’ziga xosligi shundaki, u naqadar kuchli, naqadar o’tli bo’lmasin, otashin tuyg’ular haqida ochiq aytilmaydi. Ayol qalbi qanchalar nozik bo’lmasin, olovli hislarni berkitishga qodir. Ayol hech kimga aytmagan so’zlarini, ko’ngil sirlarini she’r deb atalmish mo’jiza qatiga singdiribgina yengil tortadi. Mazkur she’r ham ayol muhabbatining samimiy iqroridir.
Bir tomchi suvda azim ummonlar siyrati zohir bo'lgani yanglig' har bir she'r shoirning qalbini aks ettiruvchi bir ko'zgudir. Bu ko'zguda shoirning butun haqiqati, e'tiqodi, quvonch-u qayg'ulari, dard-u dunyosi namoyon bo'ladi. "Tuyg'ular" deb atalgan mazkur o'ziga xos to'plamdan o'rin olgan she'rlar shoirning ko'ngil olamiga sayr etishingiz va uning shaxsini o'zingiz uchun kashf etishingizga yordam beradi.
Ushbu she'r hayot haqiqatlarining emas, balki ko‘ngil haqiqatlarining manzarasidir. Shoir she’rda ko‘zning ma’yusligini «yo‘lsiz o‘rmon», qoraligini «qora yorqinlik» deya suratlaydi. U ko‘zni ko‘ribgina qolmaydi, balki tinglaydi. Negaki, yaqin odamlar ko‘z orqali «so‘ylasha» oladilar. Shu bois oshiq ma’shuqaning ko‘zlari «aytgan» so‘zlarni «entikib» tinglaydi. Bunda ruhiy holat turg‘un emas, balki tinimsiz harakat-u o‘zgarishda tasvirlangani bois bir lahzalik hissiyot keyingi kuchli ruhiy to‘lg‘anishlarga sabab bo‘la oladi...
Noan'anaviy mavzuda bitilgan noan'anaviy she'r. Unda shoir dastlab bir qiziq savolni o'rtaga qo'yadi: "Qarsak nima o'zi?" Javob yanada g'ayrioddiy: "Ikkita kaftning orasidan potrab chiqadigan sas". Shu xolos. U qarsak chalinuvchining buyuk insonligini ham, aytilgan gapning olamshumulnigini ham anglatmaydi. Chinakam shoir qarsaklar-u shuhrat uchun emas, xalq uchun so'zlaydi. Biroq ming afsuski, hozir "Vijdonsiz shoirlar ko‘paygan juda". Ularga esa maqtov u yoqda tursin, qarsak ham uvol...
Bu hikoyada ajoyib bir voqea tasvirlanadi. U ov qilish uchun yo'lga chiqqan odam tilidan yozilgan. Bir kuni u yomg'irda qolib ketadi va yo'lovchilar birrov qo'nib o'tishiga mo'ljallangan kamarchaga kirib jon saqlaydi. Kamarchada yana bir kishi bor edi. Sirtdan qaraganda oddiygina bo'lib ko'ringan bu odam hikoya so'ngida ovchi yigitni hayratda qoldiradi...
Turmushdagi oddiygina holatdan - choy suzilayotganda choynakning piyolaga «egilishi», choy ichayotganda inson piyolaning peshonasidan «o‘pishi» lavhasidan dunyoga kelgan ushbu she'rda eng go'zal insoniy tuyg'ulardan bo'lmish kamtarlik madh etilar ekan, unda shoirning donishmandligi va zakovatini tuyish mumkin.
Bulut — bu yomg‘ir darakchisi. Osmonda bulut paydo bo‘lishi bilan barchaning xayolidan yomg‘ir yog‘adi degan fikr o‘tadi. Shunga yarasha taraddud va ehtiyot choralari ko‘riladi. Albatta, bemavrid yomg‘ir yog‘sa, kayfiyat buziladi, ko‘ngil g‘ash tortadi. Bu, odatda, qop-qora bulut butun osmonni qoplab, kunni tundek qorong‘ilikka chulg‘agan damlarda bo‘ladi. Ammo shoirning qo‘liga qalam tutqizgan bu tabiat hodisasi yorug‘lik, to‘kinlik belgisi...
She’rning birinchi misrasidanoq ko‘kda go‘yo jim turgandek tuyuladigan oy harakatga tushadi. U shoirga hamroh tutinib, ko‘m-ko‘k o‘rmon oralab birga kezinadi. Bu holat shoirga hozirga qadar izlab yurgani tanqis muhitni — sokinlik, tinchlikni hadya etadi...
Ushbu she'r orqali shoir go'yo g'aflat uyqusidagi millatni uyg'otishga intilgan edi. Hamza nazarida, chalajon millatni tiriltiruvchi, qayta oyoqqa qo‘yuvchi darmon ilm-ma’rifatdir. Shu bois u xalqni ilm olib, taraqqiyot sari intilishga chorlaydi.
Mazkur she'r Vatan haqida bo'lib, u o'quvchilar qalbida vatanga muhabbat hissini oshirishga qaratilgan.
Ushbu she'rda maktabning barcha ezgu jihatlari ulug'lanadi va shoir barchani maktabga borib, ilm olib, ma'rifatga yuzlanishga chorlaydi.