Sahifa yuklanmoqda . . .
Tosh - Asarlar - tosh so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
O‘lgin deding — Yerga ko‘mding — Ildiz bo‘ldim. Ko‘kka otding — yo‘q bo‘l deding — Yulduz bo‘ldim. Tilim kesding — dilim aytdi — Rost kalima... Qiyin bo‘ldi senga sho‘rlik Dushmanim-a!
Yiqildingmi?... Ko‘zlaringda Buncha alam, Buncha alam! Ustu boshi chang ko‘rmagan, Dard ko‘rmagan Erka bolam!
Tun yarmida saraton ham Hokimligin tashladi. Ko‘ksi hamon yonib yotar Yalangdagi toshlarni.
Bu tosh g‘arib edi tog‘lar poyida Qoyalar qoshida juda xor edi. Teng edi pastlarning changu loyiga, Himmatu madadga balki zor edi.
Ellik yil avval ham u chechan edi. "Abdulla Qodiriy millatchi" derdi. Minbardan jon olib, ulashardi jon. "Yig‘loqi" — Oybekka bergandi unvon.
— Kechalari tushimga Kirib qiynagan, ey, tosh, Muzday, sovuq bag‘rini Menga qiymagan, ey, tosh — Bir gul bo‘lib yoningda O‘tganimdan baxtliman!
Qog‘oz yaramaydi mening kunimga, Qog‘ozga ko‘chmaydi yonayotgan yurak. Shalviragan qog‘oz kerakmas menga, Dardimni bitgani menga tosh kerak.
Aprel. Olmaota. Tongotar. Jimlik. Bir yengil shabboda oqadi ravon. Mash’um bu xabarni yetkazdi kimdir — Devorga suyandi G‘afur al G‘ulom.
Men, har holda, Toshkentda edim, Xadrasida, yo O‘rdasida. Es-hushimdan ayrilib turdim Keng shaharning qoq o‘rtasida.
Armonlarim ushalsin deb Senga qaradim, osmon. Yulduzlaring duvva-duvva To‘kildi-ku boshimdan.
O‘shanda (oq osmon, qo‘ng‘ir yer guvoh...) Ismimni bilardi qayrag‘och bargi. Yuragim tomida yotgan qizg‘aldoq Kapalak haqida qo‘shiq aytardi. O‘shanda o‘zim ham olov edim-da, Tushovini uzgan toyga o‘xshardim, Akamning choponin ilib egnimga Qirda quyun bilan kurash tushardim. O‘shanda jilg‘alar chuchuk til bilan – Erkalab, toshlarning boshin silardi. Chig‘anoqlar esa suyuq dil bilan Toshning kovagida achchiq yig‘lardi.
Sochining savdosi tushti boshima boshdin yana, Tiyra bo‘ldi ro‘zg'orim ul qaro qoshdin yana. Men xud ul tifli parivashg'a ko‘ngul berdim, vale, Xonumonim nogahon buzulmag'ay boshdin yana. Yuz yomonliq ko‘rub ondin telba bo‘ldung, ey ko‘ngul, Yaxshilig'ni ko‘z turarsen ul parivashdin yana. Tosh urar atfol mani, uyida forig‘ ul pari, Telbalardek qichqirurmen har zamon toshdin yana. Oyog'im yetgancha Boburdek ketar erdim, netay, Sochining savdosi tushti boshima boshdin yana.
Tifllar toshiki, jismim qildi sartosar qora, Bo‘ldi savdog‘a savodi a’zam andin har qora. Yoshdin angla yuzum, gar siymgundur, gar qizil, Toshdin angla tanimni gar ko‘k o‘lmish, gar qora.
O‘n sakkiz yosh – o‘smirlikning tugab, umrning navqiron fasliga qadam qo‘yish pallasi. Bu yoshdan boshlab olamga o‘zgacha ko‘z bilan nazar tashlab, o‘zgacha fikrlash, borliqni tushunish – his etishdagi nozik zehn, hayot va yashash falsafasini anglash yangi bosqichga ko‘tariladi. O‘n sakkiz yoshli sarvinozning kamoloti va latofati, boshidagi g‘avg‘olarning boisi ham shu bilan izohlansa, ne ajab. Balki o‘n sakkiz yosh insonning aqli ravshanlashib, dunyoni o‘zgacha ko‘z bilan idrok eta boshlagan, ham jisman, ham ma’nan ayni kamolotga yetgan davridir. Shuning uchun shoir bu g‘azalda aynan shu yoshni qalamga olgandir…
Oltin qasr, tosh qasr, O‘tdi yil, o‘tdi asr. Yuragimni qon qilding, Ezilib ketdi bag‘ir. Malika, jon, malika, Qahring yomon, malika. Lablarimga tut og‘u, Qolay omon, malika.
Tubida tosh dumalatib soylar o‘tdi, Yelkasida yaraq-yaraq oylar o‘tdi. Qamishlarning boylamida naylar o‘tdi, Sizdan tekkan iztiroblar o‘tmadi, yor, Ko‘zlarimdan ko‘zlaringiz ketmadi, yor.
Sevmading san, dilitoshim, Dilimga cho‘kdi qo‘rg‘oshin. Ko‘zimdan toshdi ko‘zyoshim, G‘amkash buloq sevmish mani. Sevmading san, yetolmasdan Sanga termuldim olisdan. Haddan ziyoda yolg‘izman, Netay, tuproq sevmish mani.
Kechagina qishloqdagi qizlarning bari Menga sirli qoshlar qoqib qarashardi. Qarashmasa, uylariga tunda borib, Toshlar otib qochar edim, yarashardi. Sahargacha atrofida aylanishib, Dilxun uyga qaytar edim,bilishardi. "Kimni kutib turibdi bu yigitcha",deb, Devor osha mo'ralashib kulishardi...
Tug’ilgandan men sho’rlikning bag’rim qon, Bir jismimda talashadi ikki jon. Jon talashsam, tepamda charx urgan ul, Kapalaklar odamlardan mehribon… Oqqushlarim, oq yomg’irda ucharlar, Saharlardan shudring-sharob icharlar. Tanlamayin qabrlarni qucharlar, Kapalaklar odamlardan mehribon…
Osmon yerga engashib, Bulut sog'di kun bo'yi, Yolg'onchi yor to'yida Yomg'ir yog'di kun bo'yi. Yomg'ir emas, bu xalqob Kelinchak ko'z yoshidir. Yig'lama yor, qiz bola Palaxmonning toshidir...
Aylanaman, Sharqni kezib aylanaman, Iboli bir yor topolmay o'ylanaman. O'z yurtimning suluvlari til uqmasa, Uzun ko'ylak turkman qizga uylanaman... Ko'zim tushsa yuzlari lov-lov yonadi, Yelkasida qirqta chaman tovlanadi, Kesilmagan kokillari to'lg'onadi, Uzun ko'ylak turkman qizga uylanaman...
Sanam, sochingdan ham shaydolaring ko'p, Husning oshiqlari - adolaring ko'p. Nimang ko'p, ko'yingda gadolaring ko'p, Ammo men bittaman, men bittadurman. Bek yigit bir sening poyingda xorman, Garchi diydoringga mushtoq-u zorman, Men beun sevarman, men jim sevarman, Qiyomatgacha shul sukutdadurman...
Marg`ilonda Kumushni ko`rdim, Ko`ziga yosh olib turibdi. Sochlarini maydalab o`rib, Otabekni kutib yuribdi. Tongda turib qalam qoshiga O`sma qo`ygan ekan quribdi, Ko`zdan oqqan achchiq yoshlari O`smasini yuvib turibdi...