Sahifa yuklanmoqda . . .
Samo - Asarlar - samo so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Saratonning samovatida Qovjiragan bir parcha abr, Dunyo — quyosh otashgohida — Vujudini yoqar besabr...
Yer aylanyapti quyoshi atrofida, Yulduzlar samosida porlayapti. Gullar shabbodaning quchog‘ida Labini tutyapti to‘lqin lablariga; Maysalar o‘smoqda adirlarida Shamolda to‘lg‘anib-to‘lg‘anib...
Bir boshingda she’r g‘alvasi, ro‘zg‘or tashvishi, SHuhrat yuki, maqtov, g‘iybat, ag‘yor qilmishi. Ba’zan dunyo dardlaridan bo‘lmaysan ogoh, O‘z-o‘zingga kichkinaday tuyulasan goh.
Ko‘kda suzib yurgan o‘zga sayyoraliklarning uchar likopchasi shiddat bilan uchib kelib shahar hovlilardan biriga qo‘ndi. Likopchadan tushgan o‘zga sayyoralik atrofga alangladi va qo‘lidagi pult tugmachasini bosib, uchar likopchasini ko‘rinmas holga keltirganidan so‘ng asta qadam tashlab, xonalardan biriga kirdi. Xonada esa bizning qahramonimiz, 12 yoshlardagi Abdurayim polvon dushmanlar bilan ayovsiz jang olib bormoqda edi. Kompyuterda, albatta. O‘zga sayyoralik ohista yo‘taldi, ammo Abdurayim eshitmadi. O‘zga sayyoralik yana bir bir necha bor yo‘taldi, biroq o‘yinga jon-dili bilan berilib ketgan, goh-goh “Tep!.. O‘t och!.. Avtomatmi bu, hassami?.. Chapga ot, chapga!.. Sotqinni portlat!.. E-eh!..” deb bo‘kirib qo‘yayotgan polvonimiz uni yana eshitmadi.
O‘qtin-o‘qtin g‘azab otiga minib, Vahshat solar telba Qo‘qon shamoli. Ko‘zlaring qisilib, qulog‘ing tinib, Ajrata bilmaysan yerdan samoni. Uch kun davom etar talotum, qutqu, Uch kun kattalarning tilida duo. Uch kun el taqvoga burkanar butkul, Ramazonda shuncha yodlanmas Xudo.
«Zulfiyaga qarama, Naq enangni ko‘rasan! Meni yaxshi ko‘radi, So‘ra, kimdan so‘rasang!» Kaltak yerdi Abdulla, Kaltak yeb ham qaytmasdi. – Ol-e, o‘sha Zulpini, Kerakmas! – deb aytmasdi.
Ma’yus kunim ko‘zim tushsa, Kuyar osmon, tushunmaysan. Meni samo tushungaydir, Sen, ey inson, tushunmaysan.. Kuyib ko‘ksim o‘tar bo‘lsam, Oqar bo‘lsam, ketar bo‘lsam, Meni daryo tushungaydir, Sen, ey ummon, tushunmaysan...
Bekat chorlar har tong-saharda, Avtobus-la yelar xayolim. Tushda uchgan samolaridan Yana yerga kelar xayolim. G’ildiraklar to’xtar. Qarshimda Ishxonaga yetaklar so’qmoq. Va hayotning necha soatin Qog’ozlarga berib yashamoq. G’arib kunga qo’ymoqqa nuqta Qasd qiladi quyosh burib yuz...
Yana orzularim eladi samo! Osmon bisotini to‘kdi silkinib. Yana oppoq qorga belandi dunyo, Oftob bulutlarga oldi bekinib. Daraxtning shoxiga bog‘lagan xayol Bir sening ko‘zlaring singari bandi. Tunlarni qo‘ynida o‘ynagan shamol Bir mening ko‘nglimga o‘xshagan daydi. Billur sadaflarga o‘raladi tong, Ortidan nurlari arg‘imchoq solib...
Qutblar cho‘zilar olis-olisga, Tayanch nuqtasida aylanar hayot. Ulkan minoralar, qoyalar, hatto Tayanch nuqtasiga ega koinot. Milliard sayyoralar, milliard zarralar, Milliardta ko‘ngillar, yuzlar turfa xil. Barchasi aylanar, adashar, lekin Tayanch nuqtasiga sodiq muttasil. Sokin oqshomlarning sovuq nafasi Ko‘ksimda huvillab esgan daf'ada...
Muhabbatning mabdasi ham Alloh. Bandaning eng toza hislari ham Allohdan in'om etilgan va ular yolg'iz Allohga tegishlidir. Ammo bandalar ko'pincha bu dunyo hoy-u havaslariga berilib ketib, o'z Xoliqlarini unutib qo'yadilar. Holbuki, Alloh bizni o'z mehridan yaratgan paytda biz sevgan mol-dunyo qayoqda edi? Shon-shuhrat qayoqda edi? Mansab-amal qayoqda edi? Qayoqda edi bizning internet? Yorimiz qayoqda edi? Aslida bu ne'matlarning hammasi omonat. Ular bari o'tkinchi. Bu ne'matlarga bo'lgan ishtiyoq asl muhabbatimizdan - Allohdan uzoqlashtirmasin bizni...
Shoir xalqi juda ta'sirchan, juda hassos bo'ladi. Ular bu dunyoning baland-u pastliklari aro kezib, bir so'z izlashadi. Bir so'zki, yuragini tarjima etmoqqa qodir bo'lsa. Bir so'zki, hislari zalvorini ko'tarsa. Bir so'zki, o'ziga butun dunyoni jo etsa. Kimdir quyosh, kimdir yulduzga maftun bo'lib, baytlar bitgan bir damda bizning lirik qahramon nechundir yerni tanlaydi. Nega? Buni uning o'zi shunday izohlaydi...
Oshiq uchun ma'shuq eng yuksak xilqatdir. Oshiq o'zi ko'ngil qo'ygan insonini xayolan muhabbatining yuksak cho'qqisiga olib chiqib qo'yib, o'zi asta uing poyiga yiqilib, izlarini ko'zlariga surtadi. Chinakam oshiq ma'shuqning visoliga yetishni o'ylamaydi, negaki u o'zini bu baxtga munosib emas deb biladi. U uchun shunday buyuk zotning - Yorning bu dunyoda borligining o'zi buyuk baxt. Ushbu she'r ham ana shunday chinakam oshiqning ko'ngil oynasidir.
Shubhasiz, barcha maxluqotlar ichida inson eng aziz va mukarram zotdir. Ammo bu mukarramlikning yuki ham o'ziga munosib ravishda katta, sinovlari ham boshqalarnikidan og'irroq. Shu bois ba'zida inson hayotida shunday hollar ham bo'ladiki, u boshqa mavjudotlarga havas qiladi. Agar bu yorug' dunyoda inson bo'lib emas, oddiy bir maysa yoxud shamol bo'lib yaralganimda, balki qismatim o'zgacharoq bo'larmidi degan o'ylarga boradi. Mazkur she'r ana shu oniy hissiyotning satrlarga muhrlangan tasviridir.
Muhabbat! Bahor osmonidagi oppoq bulut yanglig' toza, sof, beg'ubor tuyg'u! Ammo u shu qadar yuksakki, qo'l cho'zib yetolmaysiz, boz ustiga, uni taqdir shamollari qayerga olib ketishi ham noma'lum... Sizga esa undan faqat sargardon qolgan shirin hislar va bezovta xayollar yodgor qoladi. Shu bois inson ko'pincha yoshlikda yo'qotgan qadrdon tuyg'usini butun umr qo'msab, yor ketgan yo'llarni pinhona poylab o'tadi...
Odamni odam qilib turgan, uning hayotiga insoniy mazmun baxsh etadigan inja tuyg‘ular, avvalo, mehr va muhabbatdir. Shu tuyg‘ular tufayli olamda hayot davom etadi, tiriklik tantana qiladi. Zero, ota-onaning farzandga mehri, akaning singilga achinishi, do‘stning do‘stga madadi, yigitning qizga muhabbati... Insonlararo munosabatlarning asosida, aslida mana shu tuyg‘ular yotibdi...
Bu she'r nozik yumor bilan sug'orilgan bo'lib, u dangasalar va umuman dangasalik haqida. Qizig'i shundaki, unda shoir yalqovlikni illat emas, fazilat deb biladi. U odamlardan dangasalikka qarshi kurashishni emas, dangasalarni tinch qo'yishni so'raydi. Hatto bu yorug' dunyoda dangasalar borligi uchun shukr qiladi. Nega? Buni she'rni to'liq o'qigach bilib olishingiz mumkin.
Ushbu she'r orqali shoir go'yo g'aflat uyqusidagi millatni uyg'otishga intilgan edi. Hamza nazarida, chalajon millatni tiriltiruvchi, qayta oyoqqa qo‘yuvchi darmon ilm-ma’rifatdir. Shu bois u xalqni ilm olib, taraqqiyot sari intilishga chorlaydi.
Mazkur g'azal hasbi hol ruhida bo'lib, unda Uvaysiy o'z qalbining eng inja sirlarini qalamga olgan. Uni o'qish orqali siz shoiraning ko'ngil olamiga sayr etasiz.