Sahifa yuklanmoqda . . .
Nun - Asarlar - nun so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
— Haykal,— dedim,— sen ko‘rsatgan tomonga borib keldim. Hech narsa yo‘q. Qo‘lingni tushiraver endi. Qo‘lini tushirishdan uyalib, jim turaverdi haykal...
Hikmatni ko‘p ko‘rdim bu dahri dunda — Kulgili bo‘lmasmi bir sirni ochsam. Quyosh tomon yursam — soyam ortimda, Soyam oldindadir quyoshdan qochsam.
Sokin sehr anhor bo‘yida. Horg‘in Layli — kuz kezar behush. Men xazonni quvdim o‘yimdan, Baxt haqida ko‘rdim yashil tush.
Qizil chiroq — yo‘l yo‘q. To‘xtagin! Qizil chiroq — eshiklar yopiq. Nima qilay — meni sevmading, Qizil chiroq ko‘zingda yoniq.
Menam banda, xudoyimdan bir nur so‘rab yuribman, Atrofim loy, men qalbimni gulga o‘rab yuribman. Do‘stu yor ko‘p, lek baribir azal qonun bittadir: O‘z boshimga yoqqan qorni o‘zim kurab yuribman.
Xudo “Ol, qulim!” deb turgan ekanmi, Ikrom kompyuter dasturchilari tanlovida yutib chiqdi-yu, Yevropa mamlakatlardan biriga sayohat yo‘llanmasiga ega bo‘ldi! Borish-kelish, yashash, ovqatlanish, qo‘yingki, hamma xarajatlar tashkilotchilar zimmasida ekan!
O‘shanda (oq osmon, qo‘ng‘ir yer guvoh...) Ismimni bilardi qayrag‘och bargi. Yuragim tomida yotgan qizg‘aldoq Kapalak haqida qo‘shiq aytardi. O‘shanda o‘zim ham olov edim-da, Tushovini uzgan toyga o‘xshardim, Akamning choponin ilib egnimga Qirda quyun bilan kurash tushardim. O‘shanda jilg‘alar chuchuk til bilan – Erkalab, toshlarning boshin silardi. Chig‘anoqlar esa suyuq dil bilan Toshning kovagida achchiq yig‘lardi.
Ko‘ngulga bo‘ldi ajoyib balo qaro soching, Shikasta ko‘ngluma ermish qaro balo soching. Muyassar o‘ldi junun mulki, ey junun ahli, Nisori ashkni emdi bu kun mango soching. Soching shikastida bordur shikasta ko‘ngullar, Ko‘ngullar ochilur, ochilsa ul qaro soching. Ochildi ko‘ngli, chu ochting sochingni, Boburning, Ne ayb, agar desa dilband-u dilkusho soching.
Ne xush bo‘lg'ayki, bir kun uyquluq baxtimni uyg'otsam, Kechalar tori mo‘yidek belig'a chirmashib yotsam. Gahi guldek yuzini ul shakar so‘zlukni islasam, Gahi shakkar kibi ul yuzi gulning la'lidin totsam. Qani Shirin bila Layliki sendin noz o‘rgansa, Qani Farhod-u Majnunkim, alarg'a ishq o‘rgatsam. Yoruq kunduz, qorong'u kechada anjum kibi bo‘lgay, Chekib gar oh dudini ko‘ngul o‘tini titratsam. Ko‘zum ravshanlig'ida bo‘lg'ay, Bobur, base kamliq, Agar qoshi bila yuzun hilol-u kunga o‘xshatsam.
Menga nomehribon yor o‘zgalarga mehribon ermish, Mening jonim olib, ag'yorga oromijon ermish. Tan uzra emdi fahm ettim adadsiz toza dog'imni, Ki, har bir-bir qorarg'an shomi hajrimdin nishon ermish.
Meni men istagan o‘z suhbatiga arjumand etmas, Meni istar kishining suhbatin ko‘nglum pisand etmas. Ne bahra topqamen andinki, mendin istagay bahra, Chu ulkim, bahrayi andin tilarmen, bahramand etmas.
Ko‘rganimdur subhning pirohanidin chokrok, Kirpikim shabnam to‘kulgan sabzadin namnokrok. Bu ko‘ngul g‘amnokidin to shodmon ko‘rdum seni, Istaram har damki, bo‘lg‘ay xotirim g‘amnoknok.
Ko‘nglum ichra dard-u g‘am avvalg‘ilarg‘a o‘xshamas, Kim, ul oyning hajri ham avvalg‘ilarg‘a o‘xshamas. Ne sitamkim, rahmi maxfi erdi zimnida, Emdi qilsa har sitam, avvalg‘ilarg‘a o‘xshamas.
Sho‘x ikki g‘izolingni noz uyqusidin uyg‘at, To uyqulari ketsun, gulzor ichida o‘ynar. Tishlabki, soching o‘rdung, ochkanda parishon qil, Ofoq savodinda jon royihasin butrat.
Bu asarda ko’pchilikning ruhiyatini g’oyat puxta bilgan, uning adoqsiz tashvishlarini deb ozurdajon bo’lgan shaxsning kayfiyati katta mahorat bilan bo’rttirib ko’rsatilgan. Matla’ning o’zi ruhiy dramatizm ifodasi, mazmun teranligi, badiiy garmoniyaning qudrati jihatidan tugallangan bir asarday taassurot qoldiradi. Ehtimol, elning nazarida komil shaxs bo’lib tuyulgan shoir o’ziga talabchanlik bilan qarab, tabiatidagi sifatlarni tanqidiy nuqtayi nazar bilan taftish qilish oqibatida ushbu g’azal bitilgandir…
Istaysizmi-yo‘qmi, gardun aylana, Istaysizmi-yo‘qmi, qaytib kelaman. Sog‘inmagan ko‘zingizdan aylanay, Istaysizmi-yo‘qmi, sizni sevaman. Oy botadi – yulduzlarning habibi, Tong otadi, ta’nasi yo‘q samimiy. Tabiatning qonunidek tabiiy – Istaysizmi-yo‘qmi, sizni sevaman. ...
Ma’yus kunim ko‘zim tushsa, Kuyar osmon, tushunmaysan. Meni samo tushungaydir, Sen, ey inson, tushunmaysan.. Kuyib ko‘ksim o‘tar bo‘lsam, Oqar bo‘lsam, ketar bo‘lsam, Meni daryo tushungaydir, Sen, ey ummon, tushunmaysan...
Bir qiz yig'lar buloq boshida, Ma'yus majnuntollar qoshida, Ko'ngil ohi ko'zin yoshida: Bevafo ko'p ekan dunyoda... Nigohida oftoblari bor, Nolishlarin javoblari bor, So'ngan sevgi azoblari bor, Bevafo ko'p ekan dunyoda...
Erka kiyik, maylimi bir erkalasam, Majnun bo`lib sahrolarga yetalasam, Bu dunyoda birday g`arib men ham, sen ham, Erka kiyik, maylimi bir erkalasam?.. Sening ko`zing qora, mening ko`zim qora, Sening bag`ring yara, mening bag`rim yara, Bu dunyoda sen bechora, men bechora!.. Erka kiyik, maylimi bir erkalasam?..
Sochimda oq, men bahordan o`tindim: Ko`klamoyim, ko`kingdan ber bir chimdim. Qor qo`ynida seni qo`msab o`kindim, Ko`klamoyim, ko`kingdan ber bir chimdim. Ko`nglimga ko`k binafshalar sochilsin, Kokiliga tolpopukdan soch ilsin, Boychechakka borar yo`llar ochilsin, Ko`klamoyim, ko`kingdan ber bir chimdim...
Muhabbatim, qaydasan qalb ardog`im, Jayronko`zim, qirlarda qolgan ohum. Qo`lim tegmay to`kilgan qizg`aldog`im, Endi seni izlab qaydan toparman... Kelar bo`lsang, yo`lingga gul to`shardim, Sen Layliga, men Majnunga o`xshardim, Bu dunyoda hijron yo`q deb yashardim, Endi seni izlab qaydan toparman...
Bekat chorlar har tong-saharda, Avtobus-la yelar xayolim. Tushda uchgan samolaridan Yana yerga kelar xayolim. G’ildiraklar to’xtar. Qarshimda Ishxonaga yetaklar so’qmoq. Va hayotning necha soatin Qog’ozlarga berib yashamoq. G’arib kunga qo’ymoqqa nuqta Qasd qiladi quyosh burib yuz...
Dunyo yuzga niqobin tutib Ko’zimizni boylar ekan-da- Men ukam deb opichgan umrim Ulg’aymoqda ikki yelkamda. Bahor kelsa, sochpopuk taqib, Sumalakka izlardim toshlar. Menga popuk bergan majnuntol Endi g’amdan ertaklar boshlar. Omonlig-u esonlik tilab, Buvam duo qilardi uzoq. Ona, nega yuzingiz so’lg’in, Ota, nechun qo’lingiz qadoq?..
Qayga ketdi shodumon kunlar — Saratondan qo’l uzdi karam. Har tong mening hasratim yegan Qushlarimni topolmayapman. Bir g’aliz his kezar bog’larda, Har yaproqda etak-etak g’am. Majnuntolim, tokay soch yoyib Bevafoga tutasan motam?! Xazon-dardning mungli ko’zyoshi, Kuz kelmasdan sarg’aydi olam. Qanday bag’ri qattiq odamsiz, Yig’latdingiz daraxtlarni ham…