Sahifa yuklanmoqda . . .
Nigoh - Asarlar - nigoh so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Qovushmagan ikkita taqdir. (Balki u ham o’zicha haqdir). Orasiga ikki egatni Atay tashlab o’tdi brigadir…
Osmonda bir burgut uchib yuribdi, Qanotin silkitar mag‘rur va masrur. Eh, uning ko‘zlari yonib turibdi, Otash nigohida qat’iy bir g‘urur.
Qor zarrasin tutib qololmas nigoh, Goh zarra nigohdan bag‘rim tilindi. Qor yog‘sin – yopilsin izlaring, gunoh. Yangi yil, yaxshi yil bo‘lib kel endi. Qormi – kul ostida miltiraydi cho‘g‘, Ketganlar jon uzib ketmaganlar, yo‘q! Senga yetganlar bor, yetmaganlar yo‘q, Yangi yil, yaxshi yil bo‘lib kel endi.
Muhabbat, bu – yalt etgan nigoh Va halovat abas, degani. Muhabbat, bu – o‘zingni sevmoq Va o‘zgaga havas, degani. Hayot isi kelar ismidan, Hayotingni kessa-da zimdan, Muhabbat, bu – kuy to‘la zindon, Atirguldan qafas, degani.
Qayg’umdek uzoq umr ko’rsin u g’azol, Bu kun yana lutfdan ko’rsatib jamol, Ko’zimga bir nigoh tashladi-ketdi, Ya’ni yaxshilikni qil – daryoga sol.
Bir qiz yig'lar buloq boshida, Ma'yus majnuntollar qoshida, Ko'ngil ohi ko'zin yoshida: Bevafo ko'p ekan dunyoda... Nigohida oftoblari bor, Nolishlarin javoblari bor, So'ngan sevgi azoblari bor, Bevafo ko'p ekan dunyoda...
Sodda Muhammadman, Sodda Muhammad. Turkman qizni maqtab baloga qoldim. Ko`ylagiga havas qilgandim faqat, Toabad tuganmas g`avg`oga qoldim… Nedan ranjidingiz, jon singillarim, Qaboqlar uyuldi, chimrildi qoshlar. Turkman tushunmay tosh otsa, chidardim, Ammo yomon botdi siz otgan toshlar...
Oshiqlar uchun bu hayot butkul o'zgacha ma'no kasb etadi. Ular goho otashin hislar qanotida samolar qo'ynida parvoz etsa, gohida tuproqqa aylanib, ma'shuqa oyoqlari ostiga to'kiladi. Ba'zan bahor bo'lib, qalbida yangi-yangi orzu-umidlar gullasa, ba'zida kuzga aylanib, hislari ming bir xazonlarga do'nib, taqdir shamollarida sarsari kezadi. Oshiqlar ko'ziga dunyo boshqacha ko'rinadi. Ular uchun yorning o'zi butun bir olamdir. Ular o'z dunyosini yordan ayri holda tasavvur eta olmaydilar. Ushbu she'r ham chin oshiqning ko'ngil nolalaridir.
Muhabbat va rashk. Ikkisi egiz tushunchalar. Sababi biri ikkinchisisiz mavjud bo'la olmaydi. Inson o'z sevganini dunyoda hamma-hammadan - hatto oy-u yulduzlardan, gul-u giyohlardan, bahor-u yozlardan qizg'onadi. Oshiq ma'shuqasini o'z qalbi qadar yaqin ko'radi. Qalbsiz yashab bo'lmagani kabi mahbubasidan ham yiroq hayot kechirishni tasavvur eta olmaydi. U butun borlig'i bilan sevgilisiga qarata: "Sen faqat menikisan! Men seni hech kimga bermayman!" deydi...
Ayol muhabbatining o’ziga xosligi shundaki, u naqadar kuchli, naqadar o’tli bo’lmasin, otashin tuyg’ular haqida ochiq aytilmaydi. Ayol qalbi qanchalar nozik bo’lmasin, olovli hislarni berkitishga qodir. Ayol hech kimga aytmagan so’zlarini, ko’ngil sirlarini she’r deb atalmish mo’jiza qatiga singdiribgina yengil tortadi. Mazkur she’r ham ayol muhabbatining samimiy iqroridir.
Oshiq uchun ma'shuq eng yuksak xilqatdir. Oshiq o'zi ko'ngil qo'ygan insonini xayolan muhabbatining yuksak cho'qqisiga olib chiqib qo'yib, o'zi asta uing poyiga yiqilib, izlarini ko'zlariga surtadi. Chinakam oshiq ma'shuqning visoliga yetishni o'ylamaydi, negaki u o'zini bu baxtga munosib emas deb biladi. U uchun shunday buyuk zotning - Yorning bu dunyoda borligining o'zi buyuk baxt. Ushbu she'r ham ana shunday chinakam oshiqning ko'ngil oynasidir.
Muhabbat qanchalar totli azob! Muhabbat qanchalar dardli saodat! Sevmoq og'riq, sog'inmoq g'am, hislarni dilda pinhon tutmoq azob, ishqdan bebahra dillar malomatiga sabr qilmoq mashaqqat, sevgan insonini yo'qotib qo'yishdan qo'rqib yashash dard, ayriliq azobiga bardosh bermoq, kelishiga umid juda oz bo'lgan insonning yo'llariga butun umr ko'z tikib o'tmoq, u bilan xayolan gaplashmoq nima ekanligini faqat bu hisni tuygan kishilargina anglay oladi... Mazkur she'rda ham yori bilan xayolan suhbat qurayotgan ayolning dilidagi dardli savollar aks etgan.
Ushbu she'rda shoir ijodkorning ijtimoiy vazifasi, mas’ulligi haqidagi o‘y-xayollarini aks ettiradi. Chin she’r hayajon demakdir. O‘zgani hayajonga solgan, ruhiy muvozanatdan chiqargan shoirgina haqiqiy ijodkordir. Chunki u hayajondan yaraladi va hayajon yaratadi. Chin shoirning so‘zlari qalbiga doir, ammo uning hayoti o‘ziga doir emas. Uning omonatgina joni vataniga tikilgan. Unga iste’dod shuning uchun berilgan. Toki dunyoda zulm bor ekan, toki hayotda zo‘ravonlik, adolatsizlik mavjud ekan, shoir davr bilan, jamiyat bilan kelishishi, qarsakboz bo‘lishi mumkin emas...
Urush. Qanchadan qancha mamlakatlarning vayronaga aylanishiga, qanchadan qancha odamlarning boshpanasiz qolishiga sabab bo'lgan, otani o'g'ildan, o'g'ilni esa otadan ayirgan dahshatli ofat. Ushbu she'rda shoiraning ona qalbi urushga qarshi oyoqqa turadi va unga qarata: "Urush, noming o'chsin jahonda!" deya baralla hayqiradi...
Zulfiyaxonim vafo va sadoqat ramziga aylangan o'zbek shoirasidir. Ushbu she'r butun umr o'z yoriga sodiq o'tgan ayol qalbi navolaridir. Unda yolg'izlik iztirobi va ayollik irodasi o'ziga xos tarzda samimiy ifoda etilgan. Unda naqoratday takrorlanuvchi "Tirik ekan nega tashlab ketmading?!" kalimasi o'quvchi qalbini larzaga solishi shubhasiz.
Baxt! Naqadar go'zal, yoqimli, hayotbaxsh so'z! Har bir inson tabiatida baxtga erishmoqqa kuchli xohish, intilish va u uchun kurashish istagi bor, albatta. Ammo men baxtliman deb aytish ham oson emas ekan. Har holda vijdonli inson uchun oson emas. Chunki bunday inson o'z baxtini namoyish qilib qo'ysa, keyin baxtsiz kimsalarning nigohlariga qanday qilib bardosh berib yashashini o'ylab andisha qiladi...
Ushbu she'rda shoir o'zini tinchoqar daryoga o'xshatadi. Daryo dolg'asiz bo'ladimi?! Yo'q, bo'lmaydi. Ammo Shavkat Rahmon sharqiroq, yengiltak soy emas, dolg'alarini qa'riga − chuqurliklariga berkitgan bosiq-og'ir, o'ychan daryodir. “Ruhida qadimgi osoyishtalik”ni saqlagan bunday o'ychan daryo bir dolg'alanmasin! Sokinlik bag'ridagi dolg'a agar yuzaga chiqsa, nimalar yuz berishi hayotda ko’p ko’rilgan…
Mazkur she’rda suyganiga yetolmagan lirik qahramonning ruhiy qiynoqlari badiiy aks topgan. Unda butun olomon bir taraf, oshiq yurak esa mutlaqo boshqa taraf. "Yashash kerak, sevish shart emas!" deb hisoblaydigan kimsalar uchun ishq va vafo to‘g‘risidagi gaplar deyarli hech narsani anglatmaydigan - «bekorchi safsata»dir. Ular jismning begona bo‘lishi ruhning begonalashuvini aslo anglatmasligini hech tan olgilari kelmaydi. Biroq she’rning lirik qahramoni uchun hayot qoidasi boshqacha: "Sevish kerak... yashash shart emas!"
Mazkur she'r ishqiy lirikaning yorqin namunasi bo'lib, unda muallifning armon-u alamlar to'la muhabbati, qalb hasratlari ifoda etilgan. She'rda lirik qahramon bevafo yorga murojaat etib: "meni yana o'zingga rom etib, ko'nglimni xohlagan ko'yingga solaman deb o'ylama, sening asl qiyofangdan ogohman. Yaxshisi, mendan uzoq bo'laqol", deydi.
Bahor. Borliqda turfa go'zallik. Olam zarrin nurlar va gullarga burkangan. Barcha bu latofat qarshisida mast. Biroq lirik qahramon qalbi nechukdir bezovta. U atrofidagi go'zallikni yana kimgadir ilinadi. Usiz hayot zavqsiz, olam nursiz, hatto bahor ham g'aribdir. U uchun borliqda faqat bir savol kezadi: "Sen bahorni sog'inmadingmi?.."