Sahifa yuklanmoqda . . .
Hol - Asarlar - hol so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Bog‘lar — aniq. Chizib qo‘yilgan. Har bir butoq — bir o‘ychan tasvir. Go‘yo bunda ming yil kuyingan, Zahmat chekkan Chinlik musavvir.
Bilaman bir kun kelib, Ruhim oppoq bo‘lgaydur. Bilmam qirq yildan keyin, Holim qandoq bo‘lgaydur
Kimdir mitti nihol o‘tqazdi yerga, Parvarish ayladi necha tong, shomlar. Yillar zamirida o‘sgan daraxtning Tagiga suv quydi oxir odamlar.
Katta qora pashsha tinimsiz g‘ing‘illab deraza oynalariga o‘zini uradi, xona torlik qilayotgandek, yorug‘ dunyoga chiqib ketmoqchi bo‘ladi, toqatsiz g‘ing‘illaydi, qanotlarini vizillatib yana oynaga yopishadi, yana g‘ing‘illaydi… Deraza tagida yotgan usta Sobitali tush ko‘rardi. Tushida bundan ellik yillar chamasi naridagi – yigirma besh yoshlik davrlari.
Xullas, qishloq buziladigan bo‘ldi. Qo‘rg‘onchada almisoqdan qolgan bir bino bo‘lardi. Biladiganlar guvohlik berishicha, qishloqda yakkaxo‘jaliklar tugatilib, «kolxoz-kolxoz» bo‘layotgan davrlar ulusning yig‘inlari tez-tez shu binoda o‘tkazib turilar ekan...
(E.Vohidovga nazira) Ayo do‘stlar, o‘z holimga yig‘layman-ey, Yig‘lab, shoir yuragini tig‘layman- ey. Bu dunyoda hech she’r mendek xor bo‘lmasin, Xor bo‘lmasin, o‘quvchiga zor bo‘lmasin!
Bir cholni uchratdim, Qo’li qon edi, «Nima bo’ldi?» — deya so’radim hayron. «Do’stimni dushmanga sotgandim…- dedi, — Ikki qo’lim qondir o’shandan buyon». Bir cholni uchratdim, Tili yo’q edi, «Nima bo’ldi?» — dedim yoniga kelib. G’o’ldirab nimadir dedi,xo’rlangan Bobolar qabriga ishora qilib.
Qaydan kelding, fikrimni bo‘lding, Nega etding meni parishon? Nega buzding munis holimni, O’ylarimni nechun bemakon? Ehtiroslar, hislar, yonishlar O’lkasini kezardi xayol,
G'urbat tug'i yopqon ruxi zardimnimu dey? Yo hajr chiqarg'on ohi sardimnimu dey? Holing ne durur? Bilurmusen, dardimni?! Holingni so‘raymu, yo‘qsa dardimnimu dey!
Agarchi sensizin sabr aylamak, ey yor, mushkuldur, Sening birla chiqishmoqlik dag'i bisyor mushkuldur. Mizojing nozik-u sen tund, men bir beadab telba, Sanga holimni qilmoq, ey pari, izhor mushkuldur. Ne osig' nola-u faryod xobolud baxtimdin, Bir unlar birla chun qilmoq ani bedor mushkuldur. Manga osondurur bo‘lsa, agar yuz ming tuman dushman, Vale bo‘lmoq jahonda, ey ko‘ngul, beyor mushkuldur. Visolinkim tilarsen nozini xush tortg'il, Bobur, Ki olam bog'ida topmoq guli bexor mushkuldur.
Oqara boshladi bosh-u to‘kula boshladi tish, Safar yarog'ini qilg'ilki, tushti boshinga ish. Yigitligim boribon, keldi boshima qarilig', Fano yo‘lida bu yanglig' emish borish-u kelish.
Mening firoqim-u aning visoli tun bila tong, Bu nav dahrda yo‘q ehtimoli tun bila tong. G'arib zulf-u yuz ermasmukim, jahon eliga, Ko‘runmamish bu ikining misoli tun bila tong.
Ey sabo, holim borib sarvi xiromonimg‘a ayt, Yig‘larimning shiddatin gulbargi xandonimg‘a ayt. Buki aning ahd-u paymonig‘a men o‘lsam dag‘i, Yaxshi fursat topsang, ul bad ahd-u paymonimg‘a ayt.
Sakkiz baytli bu g‘azal asrlar osha el orasida mashhur bo‘lib kelyapti. G‘azalning boshidan oxirigacha har baytda kutilmagan timsol, ifoda va tasvir ishlatiladi. Baytdan baytga o‘tgani sari lirik qahramonning oshiqlik o‘ti balandlab borganini ko‘ramiz. Oxirgi ikki baytda oshiq yor ishqida jondan kechishga tayyor turganini bildiradi. Bu ham ishqning kamolga yetganini ifodalashning bir yo‘lidir.
Bu g’azal shoh va darvesh munosabati haqidagi yaxlit bayonnoma – dastur! Unda shoir shoh va darvesh orasidagi tubsiz jarlikday ko’ringan tafovutni bir-birini rad etuvchi dalil-misollar bilan ajoyib tarzda, hayajon, shavq bilan qiyoslab ko’rsatar ekan, tasavvufning jasoratbaxsh g’oyalaridan biri – darvesh shohdan afzal va ulug’, shuning uchun darvesh shohga emas, shoh darveshga muhtoj, degan fikrni ehtirosini yashirmay, qizg’in ma’qullaydi.
O'qidim go'zal hikmat: "Sizning yaxshilaringiz - Ahli ayoli bilan Yaxshi bo'lganlaringiz". So'kinib jaranglatdi, Erim o'z xonasini: -Hoy, ruchkamni kim oldi? He, o'sha, onasini...
Haqiqat niholin o’stirmas gardun, Xohi befarq bo’lgil, xohi ko’p kuyun. Falak aylanishi o’zgarmas jindek, Bugunni kecha bil, ertani bugun.
Bu olam surati bari naqsh, xayol, Olim ulmas – kimki tushunmas ne hol, Bir kosa may ichib, hushing yig’ib ol, Bu naqsh-u xayoldan forig’ bo’l darhol.
Bu bepoyon osmon holidan oson Xabar topdi faqat ikki tur inson: Yo yaxshi-yomondan xabardor olim, Yo o’zin bilmas mast – aqli parishon.
Tangri, o’zing shunday yaratding meni, May-u cholg’uchiga qaratding meni, Azalda shu xilda yaratib qo’yib, Nechun do’zaxingga qulatding meni?!
Orazi gul, husni hilol, Alloh go`zal, Alloh go`zal. Mutloq kamol, mutloq jamol, Alloh go`zal, Alloh go`zal… Arsh arkida sulton o`zi, Beaybu benuqson o`zi. Poyiga cho`k, ul Zuljalol, Alloh go`zal, Alloh go`zal…
Tana-to‘shi qotmadan kelgan, bo‘y-basti, qad-qomati mirzaterakday tik; chollikdan-dollikdan, behollikdan so‘z ochsangiz, hali-beri qariyalikni bo‘yniga oladigan ahmoq yo‘q, deya ilmoqli savolingizni o‘zingizga chalpak qilib yopishtirib qo‘yadigan chapaniroq, ayni choqda tanti, yuzlari hamon Baxmalning “besh yulduz” olmasiday tiniq To‘lanboy otaning yoshi yetmishga tutashib qolganiga qaramay, sovitilgan otday! Kunba-kun yasharib borayotganiga ayrim uzangi-yo‘ldoshlari havas qilsa, boshqalari hasad qilib qo‘yarlar.
Ogahiy g'azallari o'zining ham mazmuniy, ham shakliy jihatdan yetukligi bilan adabiyot bo'stonida o'zining alohida o'rniga ega. Xususan, mazkur g'azalni o'qigan kitobxon ham, bir tomondan, oshiq qalbidagi tuyg'ularning sof va samimiyligidan ilhomlansa, boshqa tomondan, g'azalning go'zal va o'ynoqi ohangidan zavq tuyadi.
Yuragimga quyildi suvlar, Yana yulduz yondi osmonda. Kimlar juda quvonib ketdi Men ko’zimni ochgan zamonda. Lavhim satri bitilgandan so’ng, Endi yerga tushayotgan payt, Ko’zlarimni bog’lab tashladi Bir niqobda yozilgan shu bayt: «Hayot-menga niqoblar bazmi, Mening bilan yashaysan shodon...