Sahifa yuklanmoqda . . .
Aysh - Asarlar - aysh so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
G'ofil o‘lma ey soqiy, gul chog'in g'animat tut! Vaqti aysh erur boqiy ol chag'ir, ketur, bot tut! Bu nasihatim ongla, ne bilur kishi yongla, Ne bo‘lur ekin tongla, sen bu kun g'animat tut! G‘ofil o‘lma davlatda o’zni solma mehnatda, Tangri berur albatta, davlat ista, himmat tut! Xush turur visoli yor, anda bo‘masa dayyor, Bo‘sa, vasl beag'yor davlat-u saodat tut! G'am cheriki behaddur, chorasi budur, Bobur, Bodani ko‘mak keltur, jomni himoyat tut!
Mening firoqim-u aning visoli tun bila tong, Bu nav dahrda yo‘q ehtimoli tun bila tong. G'arib zulf-u yuz ermasmukim, jahon eliga, Ko‘runmamish bu ikining misoli tun bila tong.
Tushunsang-chi, umri aziz o’tmakda, Ko’rsang-chi, u nechuk o’ksiz o’tmakda, Bir nafas ham aysh-u ishrat ko’rmayin, Ming hayf ila umr, esiz, o’tmakda.
Bu she’r Komilning el orasida g‘oyat mashhur bo‘lib ketgan muxammaslaridan biridir. Unda olamda yordan o‘zga kimsani ko‘rmayotgan, ko‘rishni istamayotgan fidoyi oshiq holati juda samimiy va ishonarli ifoda ettirilgan. Oshiqqa ma’shuqaning barcha jihati mukammal, nuqsonsiz tuyuladi. U to‘g‘rida o‘ylagani sari mehri jo‘shib ketadi. Uning bu ruhiy holati o‘ta nazokat bilan she’r musiqasiga singdirilgan.
Mazkur tarji’band tasavvufiy mazmunga yo‘g‘rilgan ijtimoiy-falsafiy ruhdagi asardir. Tarji’bandda dunyo omonat binoga, bo‘yi, vafosi yo‘q gulshanga, jafokor tuban ayyoraga o‘xshatiladi va insonni unga ko‘ngil berib, aldanib qolmaslikka chaqiriladi.
Mazkur g'azal do’stlik, vafo haqida. Shoir insonlar o’rtasidagi munosabatlarning samimiy, mustahkam va sadoqatga asoslangan bo’lishini istaydi. Shu sababli, do’st do’stni yaxshi kunda ham, yomon kunda ham yoddan chiqarmasligi, e’tiborsiz qoldirmasligi kerakligini ta’kidlaydi.
Ushbu asar Boburning ruboiychilik mahoratini yorqin ifoda etuvchi ruboiylardan biridir. Keyingi satr oldingisining oqibati, avvalgi misra ortdagilar uchun sabab bo’lib kelgan bu ruboiyda so’zlar o’ta oz bo’lishiga qaramay, hislar talashi, tuyg’ular jilvasi namoyon bo’ladi.
Mo'min kishiga mahzunlik yarashmaydi. Taqdiridan rozi, kelajagidan umidvor kishining qalbiga qayg'u begona bo'ladi. Mazkur g'azal ham o'quvchini doimo xush kayfiyatda bo'lishga ruhlantirib, hayotga kulib boqishga undaydi va ko'nglingizga yorqin hislar bag'ishlaydi...
Ushbu qasidasida shoir Mirzo Ulug’bekning taxtga chiqishini muborakbod etadi, hukmdor shaxsiyatidagi adolat-u jangchilik jihatlari tavsifiga alohida e’tibor qiladi. Uning ovozasini «Sulaymoni zamon»ga, adolatini «No’shiravon»ga, mehribonligini «ato»ga qiyos etadi. Bir so’z bilan «shohi dono» deb ta’riflaydi. Shoir quruq maqtash yo’lidan bormay, tuyg’ularini obrazli tarzda ifodalashga intiladi.
Qing'ir ishning oxiri voy. U qanday ko'rinishda bo'lishidan qat'i nazar. Ammo inson ba'zida bir qabih ishini yopish uchun ikkinchi bir qabihlikka qo'l uradi. Oqibatda esa buning jabrini o'zi va yaqinlari ko'radi. Ushbu hikoyada ham o'z qilmishini yashirishga uringan auditorning topgan g'ayrioddiy chorasi uning o'z hayotiga qanday ta'sir qilgani tasvirlangan.