Sahifa yuklanmoqda . . .
Imo - Asarlar - imo so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Chopqir-chopqir yellarga Havas qilgandim, ammo Toshga oyoq qo‘ysam ham Tizgacha botib ketdim.
Kimlarnidir qoralaganday, O‘ttizni ham qoraladim, xo‘sh... Yostig‘imning yarimi kabi Yuragimning yarmi hamon bo‘sh.
Mening firoqim-u aning visoli tun bila tong, Bu nav dahrda yo‘q ehtimoli tun bila tong. G'arib zulf-u yuz ermasmukim, jahon eliga, Ko‘runmamish bu ikining misoli tun bila tong.
Bir sahroyi ayolning O'g'ilchasi sho'x ekan. Undan zarar ko'rmagan Biror kuni yo'q ekan. Qozondagi taomin Tepib qochib ketarkan. Meshidagi suvini Sepib qochib ketarkan...
Bor narsadan qo’lda qolgani shamol, Bor narsa yo’qolur, bo’lur poymol. Bor narsani yo’qqa hisob etaver, Yo’q narsani bor deb etgil ehtimol.
Simobdek bulutdan yog’di nastaran, Bundan yashnab ketdi qir, lola, chaman. Loladek qadahga gulgun sharob quy, Binafsharang bulut to’kar yosuman.
Shamol sabab, ehtimol, Tunda eshik g'ichirlar. Boshlanadi, qishloqda Shunda pichir-pichirlar. Sizga nima? Siz uxlang, Hech ishingiz bo'lmasin. Kimda kimning ko'ngli bor, Qo'yavering, o'ynasin...
Muhabbat, sen chiroyli, Muhabbat, sen go`zalsan. Tag`in bir zum turaylik, Gapirmayman, uyalsang... So`ng ketarmiz. Sezdimki Men orzuga yetmadim. Seni shunday sevdimki Qo`lingdan ham tutmadim...
Mazkur she'r noan'anaviy mavzuda bitilgan bo'lib, unda singlisi uzatilib, o'zi turmushga chiqmay qolgan va el nazarida "qariqiz" degan nom olgan qizning og'ir iztiroblari, dardlari o'z ifodasini topgan. Albatta, har narsaning o'z vaqtida bo'lgani yaxshi. Har bir qiz ham o'z baxtini kutib, ne-ne orzular qanotida yashaydi. Ammo hammaning taqdiri har xil. Alloh hammaga har xil sinov beradi... Ushbu she'r o'quvchini o'zgalar dardini ham tushunish va his etishga o'rgatadi.
Uch og'a-ini botirlar ertagini hamma biladi. Botirlar qarshisidan uch yo'l chiqadi: "Borsa kelar', "Borsa noma'lum", "Borsa kelmas"... She'rning lirik qahramoni - shoir qarshisidan ham ana shu uch yo'l chiqadi. U esa hech ikkilanmay "Borsa kelmas"ni tanlaydi. Chunki uning tabiati mujmal o'yinlarni yoqtirmaydi, uning tabiatida taqdirga tik boqish bor. Zero, "Borsa kelmas" - bu umr yo'lidir...
Aslida mehr-u muhabbatdan hech kim to'ymaydi. Ammo ko'pincha yonimizdan oqqan suvning qadri bo'lmaydi. Hayotda ba'zi insonlar havoga o'xshaydi: yoningizda ekanliklarida ko'zga ilmaysiz, ammo ularsiz bir daqiqa ham yasholmaysiz. Buyuk qalb sohiblarida tuyg'ular ham ulug'vor bo'ladi: buyuk muhabbat, buyuk g'urur, buyuk andisha. Biroq ko'pincha bu baland g'urur shamollarida pokiza ishq olis-olislarga uchib ketadi va insonning buyuk qalbi ham maydalashib, kuni oddiy munosabatlarga qoladi...
Mazkur she'r zamonning kirdikorlarini, jirkanch qiyofasini yaqqol ochib beruvchi ko'zgudir. Unda jamiyatimizda uchrovchi illatlar pardalanmagan, berkitilmagan holda ochiq va oshkora tarzda yoritib berilgan. Bu zamonda Alpomish uxlamoqda. Shoir uni uyg'otmoqqa qodir. Ammo u buni istamaydi. Negaki uni uyg'otishdan ma'ni yo'q. Chunki bu zamonda Alpomishga o'rin yo'q - mardlikka hojat yo'q. Agar u uyg'onsa, yo atrofidagi xunrezliklarni ko'tara olmay o'lib qoladi yoki u ham shu zamonga moslashib, o'z alpligini yo'qotadi...
Ushbu she'rda muallif bahorning gulga burkangan go'zal manzarasini tasvirlar ekan, uni ramziy ma’noda qo‘llaydi. «Bir kaft bog‘», ya’ni yaxlit bir manzil - Vatanda turlicha tarovat, turli bo‘y tarqatuvchi daraxtlar bor. Ularning har biri o‘zicha ko‘rk, o‘ziga xos meva-yu hosil beradi. Go‘yo har bir daraxt bu bir-biriga o‘xshamaydigan millat va elatlar. Ularning har birining o‘z tarixi, o‘z urf-u odatlari, yashash tarzi bor. Lekin ular bitta bog‘da - bir maskanda, ya’ni bir Vatanda - O‘zbekistonda jam bo‘lganlar.
Bu she’r ham bolalik xotiralari bilan hayotiy kuzatishlarning uyg‘unligi asosiga qurilgan. Lirik qahramon – yosh yigitcha, chor atrofda bahoriy iliqlik kezgan nahor pallasi - erta tongda qishlog‘idagi jar ustiga qurilgan osma ko‘priklardan o‘tib, o‘t-o‘lanlari toptalmagan qirlariga oshiqadi. Undagi ko‘katlar bargida, nihollar kurtagida, g‘o‘za yaproqlarida inj-u dur-marvarid misol yaltirab, jilvalanib turgan shudringni kuzatadi…
Mazkur g‘azalda shoirning ma’rifatdan, pokiza tuyg‘ulardan yiroq zamondoshlari haqidagi nadomatlari ifodalangan. Shoir baxillarga ezgulik haqida gapirib, ovora bo‘lmaslik lozimligini zo‘r anduh bilan qayd etadi.
Ushbu g’azalni o’qir ekansiz, unda ifodalangan oshiqning samimiy so’zlari sizni beixtiyor o’ziga maftun etadi. Yor o’z jafolari bilan oshiqqa qancha zulm qilmasin, oshiq uchun bu azoblar ham rohat bo’lib tuyuladi va buning uchun yorga “Sallamno - tasanno” deydi.
Mazkur muxammasda bir tomondan, shoirning shirin o’tmish xotiralari, ikkinchi tomondan, oyoqosti qilingan izzat-nafs, bir vaqtlar saltanatning yuksak maqomlarida bo’lgan arbobning tuban ijtimoiy mavqega tushib qolganidagi iztirobli o’ylari aks ettirilgan.
Baxt nima o'zi? Uning biror bir o'lchovi bormi? Bor,albatta. Faqat bu mezon har kim uchun har xil. Kimlar uchundir doimiy bo'lgan turmushning aqalli yuzdan birini his qilishning o'ziyoq kim uchundir buyuk baxt. Binobarin, chinakam baxt bag'rida yashayotgan kishi o'zini baxtsiz his qilishi va aksincha, kimlardir og'ir sharoitda ham o'zini baxtli his qilishi mumkin. Ushbu hikoya qahramoni ham komil ishonch bilan "Men dunyodagi eng baxtli insonman!" deydi. U chindan ham baxtlimidi? O'qib, o'zingiz xulosa qiling.
Oddiygina kitob do'koni sotuvchisi nimani orzu qilishi mumkin? Juda ko'p narsani, albatta. Kutilmaganda bu inson o'z kutubxonasida qimmatbaho haykalcha saqlayotganini bilib qoladi. Nihoyat, omad unga ham kulib boqadi va u kimoshdi savdosi orqali mo'maygina daromadni qo'lga kiritadi. Ammo bu pullar unga baxt keltirmaydi, aksincha, uni qotilga aylantiradi...