Sahifa yuklanmoqda . . .
Quyosh - Asarlar - quyosh so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Ushbu g'azal Ogahiy lirikasidagi eng e'tiborli g'azallardan biri sanaladi. Uning lirik qahramoni taqdiri ham o'zgacha. Oshiq tun-u kun ishq o'tidan nola-fig'on chekadi, jon-u jismi azoblanadi. Hatto u shu qadar ko'p ko'zyosh to'kadiki, bu yoshlar qirg'oqsiz ummonga aylanadi. Ammo ma'shuqadan hech qanday javob yo'q. U oshiq holiga beparvo yuraveradi. Ammo bir kun unga oshig'ing ishqingda daryo-daryo ko'zyosh to'kib o'ldi deyishadi. Shunda qiz javob beradi: "Mening ham ko'zyoshlarim daryo-daryo"...
Oddiy kishining Allohga muhabbati, undan qo’rquvi tagida jannatga yetishish maqsadi turadi. Mutasavvuf uchun bunday maqsad ta’magirlik hisoblanadi. So’fiy Yaratganning jamoliga yetishishnigina o’ylaydi. Unga Yaratganga muhabbat sababli jannatga erishish va do’zaxdan qutulib qolishni niyat qilish -uyat. Chunki go’yo muhabbati uchun haq talab qilganga o’xshab qoladi. Chin ishq beg’araz bo’lmog’i kerak. So'fiyoda uslubda bitilgan mazkur g'azalda shoir ishqining butun mazmun-mohiyati oynadagidek namoyon bo’lgan.
Hazrat Navoiy iste'dodining ilk namunalaridan bo'lgan ushbu g'azal mavlono Lutfiyning lutfiga sazovor bo'lgan va she'riyat maydonida g'azal mulkining sultoni paydo bo'lganidan darak bergan edi. G'azal benihoya go'zal o'xshatish bilan boshlanadi: "Yorim yuzlarini yopar ekan, mening ko'zlarimdan har lahza yosh sochiladi, bu go'yo quyosh g'oyib bo'lgach, osmonda yulduzlar paydo bo'lishiga o'xshaydi".
Ayol - tabiatning eng go'zal xilqati. Agar u o'z xulqida ezgu fazilatlarni jamlasa, uning qadri shunchalar baland bo'ladiki, u bamisoli quyosh singari butun olamni munavvar etib turadi. Ushbu qit'ada buyuk shoir ana shu haqiqatni o'ziga xos go'zal shaklda ifodalab bergan.
Ushbu hikoyada olamga dong'i ketgan hukmdor Aleksandr Makedonskiy - Iskandar Maqduniyning yurtimiz tomon bostirib kelishi jarayonida turkiy xalqlarning mardligi, jasorati, oriyati, oliyjanobligini ko'rib qoyil qolgani hikoya qilinadi. Ayniqsa, cho'pon yigitning kamonni nishonga to'g'ri tekkiza olmay izza bo'lib qolishdan ko'ra o'limni afzal bilgani lavhasi juda ta'sirchan ifodalangan.
Agar kelmoq umid bo'lsa, ketmoq ana shu umidning sinishidir. Ishq yo'liga kirgan insonning umidi yor vasli bo'lsa, ana shu yolg'iz umiddan-da judo bo'lmoq oshiq uchun o'limdan ham og'irroq bo'ladi. Ushbu she'r armon ko'chasi tomon yuz burgan bag'riqon oshiqning yorga aytgan so'nggi dil so'zlaridir.
1942-yil. Ayni urush zabtiga olgan mahallar. Oybek ham barcha vatanparvar insonlar qatori yurt uchun kurashmoqni o'z burchi deb bildi va chinakam qahramonlik namunasini ko'rsatdi. Jang maydoni manzarasi shoirning nozik qalbiga qattiq ta'sir qilgani ayon, ammo u shunday damlarda ham o'z tabiatiga sodiq qoldi. Ushbu she'r ayni jang maydonida yozilgan bo'lishiga qaramay, undagi tuyg'ularning beg'uborligi va ifodaning nafisligi o'quvchini o'ziga rom etadi.
Tabiat lirikasining benazir namunasi bo’lmish bu she’rni o‘qir ekanmiz, quyosh botishi oldidagi manzara ko‘z oldimizda butun ilohiy go‘zalligi bilan jonlanadi. Quyosh tog‘lar bag‘riga singib borar ekan, ufq shafaqning qonli ranglariga belanadi. Quyosh botishi bilan lirik qahramonning ruhiy hayotida ham so‘lg‘inlik boshlanib, «umid tosi» singandek bo‘ladi, bu tosning sinayotgan paytdagi ovozi esa uning qalbini shu qadar pora-pora qiladiki, na xayol va na sevgi ro‘yosi lirik qahramonni yupata olmaydi…
Chinakam shoirlar dunyoga boqar ekan, boshqalar payqamagan narsalarni payqab, anglamagan haqiqatlarni anglab, his etmagan tuyg'ularni his etmoqqa qodir bo'ladilar. Xususan, mazkur she'rda ham oddiygina manzara - tog'da gullagan bir tup na'matakka boqib, shoirning dilidan o'tgan kechinmalar, u topgan badiiy kashfiyot - betakror go'zallikni ko'rib hayratda qolmaslikning iloji yo'q.