Sahifa yuklanmoqda . . .
Pir - Asarlar - pir so'zi ishtirok etgan barcha asarlar
Bir zamonda katta bir soy bo‘yida kichkina bir uy bo‘lar ekan. Bu uyda chol, uning Zumrad degan qizi, o‘gay ona va uning Qimmat degan arzanda qizi turar ekanlar. Kampirning Zumradni ko‘rgani ko‘zi, otgani o‘qi yo‘q ekan. U hadeb qizni urib, qarg‘ab, ertadan kechgacha ishlatarkan, bechoraga birpas ham tinchlik bermas ekan. Zumrad chiroyli, odobli, muloyim, aqlli qiz ekan. Uni bir ko‘rgan kishi yana ko‘rsam deb orzu qilar ekan...
Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, o‘tgan zamonda bir podshoh bor ekan. Lekin uning farzandi yo‘q ekan. Kunlardan bir kun o‘ylab, xafa bo‘lib o‘tirsa, o‘ng qo‘l vaziri so‘rabdi: — E podshohi olam, nega xafasiz? Davlatingiz bor. Hamma fuqaro sizning ixtiyoringizda bo‘lgandan keyin, buncha xafagarchilikning nima keragi bor?..
Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, qadim zamonda bir shaharda bir chol bilan kampir bor ekan. Ularning Mamatboy degan bitta-yu bitta o‘g‘li bor ekan. Kampirning ota meros bir hovlisi bor ekan. Chol-kampir bu hovlini uch yuz tillaga sotishibdi va maslahatlashib o‘g‘lini savdo ishiga o‘rgatmoqchi bo‘lishibdi. Chol o‘g‘lini chaqirib...
Qadim zamonda bir podshohning qizi bo‘lgan ekan. Qizning oy desa og‘zi, kun desa ko‘zi bo‘lib, kulsa og‘zidan gullar to‘kilar, yursa oyog‘idan tilla sochilar ekan. Qiz gulbog‘da qirq qizlari bilan sayr etib yurar ekan. Nima uchundir qiz yoshligidan beri doimo g‘amgin ko‘rinar ekan. Qirq qiz Shirinning har qancha ko‘nglini olish uchun urinsalar ham o‘ynab-kulib, ochilib yurmas ekan...
Inson - eng oliy mavjudot. Inson - tabiat gultoji. U o'zida shunday xazinalarni jo aylaganki, bundan hatto o'zi ham bexabardir. Ammo u o'z iymonini yo'qotar ekan, eng tuban jonzotga aylanib qolishi ham mumkin. Bilaks, ba'zan hayvonlarda shunday ezgu fazilatlarni ko'rib qolamizki, ularni insonlarning barchasida ham ko'rish imkonsiz. Mazkur hikoyani o'qigach, bunga o'zingiz ham amin bo'lasiz.
"Kecha tog'ang berib ketgan zog'oradan ikkitasini olib qo'yganman, birgalashib choy ichamiz", "Voy o'lay, qutlug' uydan quruq ketasanmi, bolam? Bir nima olib ket", "Xayr, o'g'rigina bolam, kelib tur". Bu tunda uyini o'marish uchun kelgan insonga uy sohibasining aytgan so'zlari edi. Voajab! Kim o'g'riga bunday munosabatda bo'ladi?! Buning ustiga urush davrining og'ir qahatchiligi damlari bo'lsa... Javob bitta: faqat o'zbek ayoli!
Hikoya oydin kechalarning birida Zaynab kampirning cho'chib uyg'onishi tasviri bilan boshlanadi. Hamma tinch va xotirjam uyquga tolgan bir mahalda kimdir o'ksinib-o'ksinib yig'lar edi. Qora tun qo'ynida orom topa bilmagan insonning kim ekanligi haqida xayol qilgan kampir to'satdan yig'layotgan insonning o'z kelini ekanligini bilib qoladi. Yosh kelinchakni tun o'rtasida yig'lashga nima majbur qildi?