Sahifa yuklanmoqda . . .
Umar Xayyom Asarlari - Sahifamizdan o'zbek va jahon adabiyotining eng sara namunalari o'rin olgan bo'lib, ular sizni tafakkurning cheksiz osmonida parvoz qilmoqqa chorlaydi.
Falakning ustidan kim topdi zafar, Yer qachon odam yeb to’yibdi, magar – Meni yemadi deb kekkaya ko’rma, Shoshmay tur, ko’p o’tmay navbating yetar.
Tokay pastlar xizmatin etasan bajo, Har yemishga pashshadek qilma jon fido. Bir nonni ikki kun ye – tortma hech minnat, O’zga nonidan o’z dil qoning ko’p avlo.
Kelmoq qo’lda bo’lsa, kelmasdim bir dam, Ketmoq qo’lda bo’lsa, ketmas edim ham. Juda soz bo’lardi: bu g’amxonaga Kelmasam, turmasam, kelib-ketmasam.
Falak qulog’imga gapirdi sekin, Qazo hukmin mendan ko’rasan, lekin – Aylanishim bo’lsa edi qo’limda, O’zimni to’xtatib, olar edim tin.
Kulol do’koniga kirdim bir safar, Dastgohda ishlardi usta ko’zagar. Gado qo’lidan-u shohning boshidan Ko’zaning bo’yni-yu dastasin yasar.
Mensiz qalam surmish qazo-vu qadar, Mendan nechun yaxshi-yomonim so’rar? Kecha mensiz o’tdi, o’tar bugun ham, Tong-la kun nima deb qilur javobgar?
Kimningki bor esa bir burda noni, O’ziga yarasha uy-oshiyoni, Na birov unga qul, na u birovga, Ayt, shod yashayversin – xushdir zamoni.
Yoshlikda biz – shogird, o’zgalar – ustod, So’ngra ustod bo’lib dilni etdik shod. Oxiri qayerga yetishdik desang, Tuproqdan chiqiboq bo’libmiz barbod.
Osmonda bir ho’kiz – nomimish Parvin, Birisi quyida ko’tarar zamin. Ko’zingni katta och, qo’sh ho’kiz aro – Ko’rib qo’y qanchalab eshak yurganin.
Bizlar bo’lmasak ham, jahon bo’lg’usi, Bizlardan na nom-u nishon bo’lg’usi. Avval-ku yo’q edik – yetmovdi xalal, Yana bo’lmasak ham, hamon bo’lg’usi.
G’ayrating sarf etsang kiymoq-ichmoqqa, Arziydi bu ishni ma’zur tutmoqqa. Hushyor bo’l, qolganin bari arzimas – Umringni sarf etib o’tib ketmoqqa.
Afsus, umr behuda bo’lmishdir barbod, Bo’lmadik haromdan bir nafas ozod. Buyurganing qilmay yuzim qarodir, Amringdan tashqari ishlarimdan dod.
Bir non topib agar yesang ikki kun, Siniq ko’zang bo’lsa suv ichmak uchun, O’zingdan pastlarga yollanmoq nega? O’zingdek xizmatin qilmoqlik nechun?
Xoliq – kechiruvchi, rahmli, rahmon, Isyon-u gunohdan bo’lmagil giryon. Bugun mast-u xarob uyquga kirsang, Erta afv etilur chirik ustixon.
Ko’plar donishmand deb bildilar o’zni, Xudoning zotidan ochdilar so’zni. Hech biri bilolmay azal sirlarin, Aljirab-valjirab yumdilar ko’zni.
Bozorda bir kulol ko’rsatib hunar, Bir bo’lak xom loyni tepib pishitar. Loy ingrab aytadi: “Hoy, sekinroq tep, Men ham kulol edim sendek, birodar”.
Men osiy bandangman, rizoying qani? Dilim qop-qorong’i, ziyoying qani? Itoatim uchun Jannatni bersang, Bu mening haqqim-ku, atoying qani?
Kimsani ranjitma, ranjitma, hayhot, G’azabing birovga sochmagil, ey zot. O’zing ranj chek-u, hech kimni ranjitma, Rohat desang agar, o’zing g’amga bot.
O’rdak baliqqa der: “Oqib ketgan ob Qaytib ariq yana bo’lurmi, ko’lob?” Ul deydi: “Men-u sen bo’lurmiz kabob, So’ng ne foyda, dunyo daryomi, sarob?”
Gul bag’rini nasim tildi – to’kildi, Saboga hikoyat qildi – to’kildi. Falak ishiga boq: bir haftada gul Chiqdi, g’unchaladi, kuldi, to’kildi.
Toatmi yo kufr so’zi – bir nafas, Shak-shubha, haqiqat ko’zi – bir nafas. Shul damni quvonchsiz o’tkazmoq abas, Umrimiz hosili o’zi – bir nafas.
Olam sardaftari – ishqning imlosi, Yoshlik qasidasin jilva-ziyosi. Ey ishq olamidan xabarsiz, bilgil, Ishq emasmi axir hayot ma’nosi?!
Manzilimiz ekan bevafo olam, Tinmayin istadim kamoli odam. Sening yonog’ingdek oyni ko’rmadim, Qadding misoli sarv topmadim, sanam.
Begona ham vafo qilsa, jigar menga, Qarindoshim jafo qilsa, digar menga. Zahar dardga davo bo’lsa, taryokdir ul, Asal agar yoqmas ekan, zahar menga.