Ona - Asarlar

O‘tgan zamonda Tutjar qishlog‘ida bir xasis boy yashagan ekan. Uning davlati, moli mulki ko‘kka sig‘mas ekan, biroq qo‘li qattiqlikda tengi yo‘q ekan. Boyning kambag‘al, o‘z mehnati bilan kun ko‘ruvchi bir g‘arib ukasi bor ekan. Boy ukasiga hech qanday yordam bermagan ekan. Natijada, u qiynalib vafot etgan ekan. Mahalladagi kishilar, elu xeshlar pul to‘plashib bechoraning o‘ligini ko‘mishgan ekan...

Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, qadim zamonda bir shaharda bir chol bilan kampir bor ekan. Ularning Mamatboy degan bitta-yu bitta o‘g‘li bor ekan. Kampirning ota meros bir hovlisi bor ekan. Chol-kampir bu hovlini uch yuz tillaga sotishibdi va maslahatlashib o‘g‘lini savdo ishiga o‘rgatmoqchi bo‘lishibdi. Chol o‘g‘lini chaqirib...

Siz kutilmagan hodisalar ishqibozimisiz? Kutilmagan voqealarga boy hikoyalarning-chi? Unda bu asar faqat siz uchun. Mazkur asarda bir kun to'satdan notanish bir kishi idoraga kirib kelib "Men yo'q qilish xizmatidanman", deya tashrif qog'ozini ko'rsatadi. Xo'sh, unga bu yerda qanday munosabatda bo'ladilar? Uning maqsadi nima edi? Bilishni istaysizmi? U holda hikoyani o'qing.

Ushbu hikoya dahshatli qotillik manzarasi bilan boshlanadi. Sakkiz yildan beri kotib bo'lib ishlovchi kishi o'z xo'jayinini o'ldirib qo'ygan. Dahshatlisi, qotillik sodir etilgan qurol oddiy qurol emas, inson bosh chanog'i edi! Qotildan buning sababini so'rashganda u "marhumning iqrori sababli", deb ochiq aytadi. Marhum nimaga iqror bo'lgan ediki, javobi o'lim bo'ldi? Bu hikoya so'ngida ma'lum bo'ladi.

Ota o'z qizi uchun nimalarga tayyor deysiz?! Boz ustiga, onasidan erta yetim qolgan ko'ngli yarim qizining baxti uchun ota eng og'ir mashaqqatlarni-da bo'yniga olishga qodir bo'ladi. Ushbu hikoya qahramoni ham keksayib qolganiga qaramay, qizining kelajagi uchun yozuvchi bo'lishga qaror qiladi va bu yo'lda ko'plab sinovlarni boshdan kechiradi...

Siz g'ayrioddiy voqealarga ishonasizmi? Axir biz har kuni odatiy voqealarni boshdan kechirishga o'rganib qolganmiz. Ammo bu g'ayrioddiy hodisalarni inkor etishga asos bera olmaydi. Mazkur hikoya ham dunyoga dong'i ketgan adibning ana shunday g'ayrishuuriy mavzuda bitgan asaridir.

Qing'ir ishning oxiri voy. U qanday ko'rinishda bo'lishidan qat'i nazar. Ammo inson ba'zida bir qabih ishini yopish uchun ikkinchi bir qabihlikka qo'l uradi. Oqibatda esa buning jabrini o'zi va yaqinlari ko'radi. Ushbu hikoyada ham o'z qilmishini yashirishga uringan auditorning topgan g'ayrioddiy chorasi uning o'z hayotiga qanday ta'sir qilgani tasvirlangan.

Hayot juda qiziq. U biz kutmagan tasodiflarga to'la. Kimdir birovga yaxshilik qilaman deb bilmay yomonlik qilib qo'ysa, boshqa kimdir birovga yomonlik tilab qilgan harakati aksincha natija berishi ham mumkin. Shuning uchun ham dono xalqimiz "Birovga chox qazisang, o'zing yiqilasan", deydi... Agar siz bir kambag'al yigitning hayotini ermak qilib huzur topishni niyat qilgan kishining qilmishi qanday oqibatlarga olib kelganini bilishga qiziqsangiz, ushbu hikoyani, albatta, o'qib ko'ring.

Kutilmaganda notanish odamdan kelgan xat insonga qanday ta'sir qilishi mumkin? Buning ustiga xatda g'ayrioddiy so'zlar bitilgan bo'lsa... Albatta, bu xat mazmuni va xatni olgan insonning o'sha paytdagi holatiga bog'liq. Zero, bunday maktublar inson kayfiyatiga jiddiy ta'sir etibgina qolmay, uning hayotini butunlay yangi o'zanga burib yuborishi ham mumkin. Ushbu hikoya bu fikrning yaqqol isbotidir.

Oddiygina kitob do'koni sotuvchisi nimani orzu qilishi mumkin? Juda ko'p narsani, albatta. Kutilmaganda bu inson o'z kutubxonasida qimmatbaho haykalcha saqlayotganini bilib qoladi. Nihoyat, omad unga ham kulib boqadi va u kimoshdi savdosi orqali mo'maygina daromadni qo'lga kiritadi. Ammo bu pullar unga baxt keltirmaydi, aksincha, uni qotilga aylantiradi...